مجله خوراکی ها
خواص بادام درختی خام شیرین و جدول ارزش غذایی آن به‌علاوه خواص و عوارض بادام تلخ
۲۸ آبان ۱۴۰۰
خواص بادام درختی خام: بادام درختی معمولی یا بادام سنگی، مغذی و نیروبخش است. تازه آن‌را چغاله بادام می‌نامند. حتی روغن بادام درختی نیز مغذی است و مصرف خوراکی دارد. پژوهش‌های علمی نشان داده‌اند که بادام درختی شیرین برای سلامت مغز، قلب و عروق، پوست و نیز برای مقابله با سرطان مفید است. بادام تلخ نیز نوعی بادام درختی است که کاربرد دارویی و درمانی دارد. خوردن یکی دو دانه بادام تلخ همراه آجیل اشکالی ندارد، اما بیشتر از آن ممکن است مضر باشد. نکته مهم دیگر این است که روغن بادام تلخ فقط و فقط مصرف خارجی دارد و هرگز نباید خورده شود زیرا حاوی ماده‌ای سمی موسوم به اسید هیدروسیانیک است. در این مطلب، خواص بادام درختی شیرین بازگو و ارزش غذایی آن ارائه می‌شود. در حاشیه آن نیز به برخی از خواص و عوارض بادام تلخ اشاره خواهدشد.
هشدار: بادام تلخ فقط مصرف دارویی دارد و نباید خودسرانه خورده شود. روغن بادام تلخ نیز حاوی ماده‌ای سمی است و لذا هرگز نباید خورده شود. روغن بادام تلخ فقط مصرف خارجی دارد یعنی مثل پماد باید استفاده شود.
بادام درختی در خوراکی‌ها و غذاهای ایرانی
بادام نیز مانند گردو و پسته از آجیل‌های موردعلاقه ایرانی‌هاست. پودر یا خلال بادام نیز جزء اصلی یا تزئینی چند نوع شیرینی و خوراک ایرانی است. مثلا قرابیه و حلوای بادامی از جمله شیرینی‌هایی هستند که بادام درختی ماده اصلی‌شان است. برخی از شیرینی‌ها، غذاها و خوراکی‌هایی که با بادام تهیه می‌شوند، چنین هستند:
- شیرینی قرابیه (دستور پخت)
- حریره بادام (دستور پخت)
- قابلی‌پلو (دستور پخت)
- کیک گردو و بادام (دستور پخت)
- بیسکوییت بادام (دستور پخت)
- بادام برشته و عسل تنوری (دستور تهیه)
- راتا مرغ و بادام
طبع و خواص بادام درختی در طب سنتی ایرانی
به‌نوشته سایت طبایع، طبع بادام درختی شیرین، گرم و تر است. ترکیب بادام درختی و شکر، مغذی و نیروبخش و چاق‌کننده است. همچنین بادام درختی شیرین اگر با نبات خورده شود، مغز و ذهن را تقویت می‌کند. بادام نرم‌کننده است، انسدادهای بدن را باز، گرفتگی‌های مثانه را پاک، سیستم ایمنی را تقویت و از پوکی استخوان و بیماری‌های دوران پیری جلوگیری می‌کند. بادام همچنین احتمال بروز بیماری‌های قلبی و عروقی را کاهش می‌دهد و برای ترمیم زخم‌های روده، نرمی پوست، رفع خشونت حلق و بهبود سرفه خشک مفید است.
مغز بادام درون پوسته‌اش محفوظ‌تر است و اگر بیش از دو روز بیرون بماند، بسیاری از خواصش را از دست می‌دهد و روغن موجود در آن نیز مضر خواهدبود.
بادام بوداده، قابض و مقوی معده و برای معده‌های ضعیف مفید است، ضمنا طبع گرم‌تری دارد و برای سردمزاجان بهتر است، زیرا افرادی که طبع‌شان سرد و تر است، بادام را دیرتر هضم می‌کنند. اما گرم‌مزاجان بهتر است بادام را خام بخورند. بادام درختی کلاً دیرهضم است و روزانه نباید بیش از ده دانه مصرف شود. عسل و رب‌های ترش‌مزه از مصلحات بادام درختی هستند.
خواص و عوارض بادام تلخ
طبع بادام تلخ، گرم و خشک است. هنگام خوردن آجیل ممکن است یکی دو دانه از بادام‌ها تلخ باشند که خوردن‌شان ضرری ندارد. اما افراط در خوردن بادام تلخ مضر و حتی خطرناک است. روغن بادام تلخ از خود بادام تلخ نیز حساس‌تر است و هرگز نباید خورده شود، زیرا اسید هیدروسیانیک دارد که ماده‌ای سمی است. روغن بادام تلخ مثل پماد فقط مصرف خارجی دارد.
هشدار: زنان باردار یا شیرده هرگز نباید بادام تلخ بخورند.
جوشانده بادام تلخ برای پاک‌سازی طحال و باز کردن انسداد کبد و طحال و کلیه و رفع کرم معده مفید است، اما افراط در مصرف آن برای روده‌ها مضر است. بادام تلخ (به‌ویژه با نعناع یا نشاسته) برای درمان درد و ورم سینه و ریه و سرفه سودمند است. ضمنا ضمنا مسهل است، درد کلیه را کاهش می‌دهد و سنگ کلیه و مثانه را درمان می‌کند.
مصرف بادام تلخ همراه با داروهای آرام‌بخش، توصیه نمی‌شود زیرا بیش از حد خواب‌آور است. بادام درختی شیرین، شکر، نبات و عسل از مصلحات بادام تلخ هستند.
خواص بادام درختی
بادام از دیرباز برای کاهش سرفه، رفع مشکلات تنفسی، بی‌خوابی و دیابت تجویز می‌شده است و برای حفظ سلامت پوست، مو و دندان نیز سودمند است. در ادامه به برخی دیگر از خواص بادام شیرین اشاره می‌شود.
خواص بادام درختی برای سلامت مغز
مطالعات نشان داده‌اند که بادام تمام ترکیبات لازم برای رشد مغز را داراست. لذا گنجاندن بادام در رژیم غذایی کودکان اهمیت ویژه‌ای دارد.
بادام درختی برای قلب و عروق مفید است
بادام درختی فیبر فراوان و اسیدهای چرب اشباع‌نشده‌ای دارد که کلسترول مضر خون را کاهش می‌دهند. لذا افرادی که روزانه به‌میزان کافی بادام مصرف می‌کنند، کمتر در معرض حملات و بیماری‌های قلبی هستند.
بادام ماده‌ای موسوم به ال-آرگینین (L-arginine) دارد که تشکیل لخته‌های خون را کاهش می‌دهد و دیواره رگ‌ها را تقویت می‌کند. ضمنا اسیدهای چرب امگا-۳ موجود در بادام آهنگ تپش قلب را تنظیم می‌کند. بادام ویتامین ای نیز دارد. ضمنا یافته‌ها نشان داده‌اند که بادام برای بیماران دیابتی بسیار مفید است، زیرا حساسیت انسولینی را افزایش می‌دهد. اما مصرف آن حتماً باید به‌اندازه و طیق توصیه متخصص باشد.
خواص روغن بادام برای پوست
روغن بادام، نرم‌کننده و التیام‌بخش است و به سلامت پوست کمک می‌کند. استفاده از روغن بادام برای پوست نوزادان بسیار توصیه شده است. شیر بادام نیز که در برخی صابون‌ها به‌کار می‌رود، انسجام بافت‌های پوستی را افزایش می‌دهد.
بادام ضدسرطان است
بادام اثر ملین دارد لذا دفع مواد سمی را تسهیل و با سرطان روده بزرگ مقابله می‌کند. بادام هاضم غذاست.
فواید و خواص بادام درختی در دوران بارداری
مصرف بادام طی دوران بارداری احتمال بروز نقص در لوله عصبی نوزاد را کاهش می‌دهد بادام اسید فولیک دارد که هم برای رشد مغز ضروری است و هم در سلامت بافت و تشکیل سلول نقش حیاتی دارد. نقص لوله عصبی و نقص در مخ و کاسه سر (spina bifida) رایج‌ترین عوارض ناشی از کمبود اسید فولیک هستند که در دوران جنینی حادث می‌شوند.
خواص بادام برای چاقی یا لاغری
بادام میان‌وعده خوبی است که احساس سیری ایجاد می‌کند و اشتها را کاهش می‌دهد اما مواد مغذی بسیار است. اما همانطور که گفته شد بادام اگر با شکر مصرف شود، چاق‌کننده است.
کوتاه درباره خواص بادام درختی
- بادام سرشار از پروتئین، ویتامین‌ها، مواد معدنی، چربی‌های امگا-۳ و چندین ماده مفید آنتی‌اکسیدان است. ترکیب این مواد با هم، بادام را به یکی از آجیل‌های سالم و مغذی تبدیل کرده است.
- بادام اسیدهای چرب اشباع‌نشده مونو دارد که اسید اولئیک و اسید پالمیتولیک از آن جمله‌اند. آن‌ها سطح کلسترول مضر (اصطلاحا LDL) را کاهش و سطح کلسترول مفید (اصطلاحا HDL) را در خون افزایش می‌دهند. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که اسیدهای چرب اشباع‌نشده مونو با بیماری‌های قلبی و عروقی و سکته‌ها مقابله می‌کنند.
- بادام منبع خوبی برای تامین ویتامین ای است. صدگرم بادام خام ۲۵ میلی‌گرم ویتامین ای (E) دارد. ویتامین ای آنتی‌اکسیدان قدرتمندی است که یکپارچگی غشاء سلولی پوست و مخاط را حفظ و از آثار زیان‌آور رادیکال‌های آزاد جلوگیری می‌کند.
- بادام فاقد گلوتن است فلذا برای مبتلایان به سلیاک و کسانی که به گلوتن حساسیت دارند و نمی‌توانند خوراکی‌های حاوی گلوتن بخورند، گزینه مناسبی است.
- ویتامین‌های گروه ب مثل ریبوفلاوین، نیاسین، تیامین، اسید پانتوتنیک، فولات‌ها و ویتامین ب۶ نیز در بادام فراوانند.
- بادام همچنین منبع خوبی برای تامین مواد معدنی مثل منگنز، پتاسیم، کلسیم، آهن، منیزیم، روی و سلنیوم است.
- روغن بادام درختی که از مغز بادام استخراج می‌شود در ایران کاربرد غذایی دارد. ضمنا در ساخت عطرها و داروها نیز به‌کار می‌رود. روغن بادام اگر مرتبا به پوست مالیده شود، آن‌را مرطوب نگه می‌دارد و از خشکی پوست جلوگیری می‌کند.
جدول ارزش غذایی بادام درختی خام شیرین
این جدول، ارزش غذایی ۱۰۰ گرم بادام درختی شیرین خام را نشان می‌دهد. ستون سوم جدول نشان می‌دهد که با خوردن ۱۰۰ گرم بادام درختی شیرین خام، چند درصد از نیاز روزانه انسان به مواد مغذی مختلف تامین می‌شود. این درصدها توسط سازمان غذا و داروی آمریکا تعیین شده‌اند. خوردنی ها، توصیه‌های این سازمان را تایید یا رد نمی‌کند. این درصدها در جدول درج شده‌اند تا میزان مواد مغذی موجود در بادام درختی شیرین خام بهتر درک شود.
| ارزش غذایی | بادام درختی خام (۱۰۰ گرم) | درصد موادی که تامین می‌کند |
| انرژی (کیلوکالری) | ۵۷۹ | ۲۹% |
| کربوهیدرات‌ها (گرم) | ۲۱.۵۵ | ۱۶% |
| پروتئین (گرم) | ۲۱.۱۵ | ۳۸% |
| چربی کل (گرم) | ۴۹.۹۳ | ۱۶۵% |
| کلسترول (میلی‌گرم) | ۰ | ۰% |
| فیبر خوراکی (گرم) | ۱۲.۵ | ۳۰% |
| ویتامین‌ها | ||
| فولات‌ها (میکروگرم) | ۴۴ | ۱۲.۵% |
| نیاسین (میلی‌گرم) | ۳.۶۱۸ | ۲۱% |
| اسید پانتوتنیک (میلی‌گرم) | ۰.۴۷ | ۹% |
| پیریدوکسین (میلی‌گرم) | ۰.۱۳۷ | ۱۱% |
| ریبوفلاوین (میلی‌گرم) | ۰.۱۳۸ | ۷۸% |
| تیامین (میلی‌گرم) | ۰.۲۰۵ | ۱۶% |
| ویتامین آ (میکروگرم) | حدود ۰ | ۰% |
| ویتامین ث (میلی‌گرم) | ۰ | ۰% |
| ویتامین ای (میلی‌گم) | ۲۶ | ۱۷۳% |
| ویتامین کا (میکروگرم) | ۰ | ۰% |
| الکترولیت‌ها | ||
| سدیم (میلی‌گرم) | ۱ | ۰% |
| پتاسیم (میلی‌گرم) | ۷۳۳ | ۱۵% |
| مواد معدنی | ||
| کلسیم (میلی‌گرم) | ۲۶۹ | ۲۷% |
| مس (میلی‌گرم) | ۰.۹۹۶ | ۱۱۰% |
| آهن (میلی‌گرم) | ۳.۷۱ | ۴۶.۵% |
| منیزیم (میلی‌گرم) | ۲۷۰ | ۶۷% |
| منگنز (میلی‌گرم) | ۲.۲۸۵ | ۹۹% |
| فسفر (میلی‌گرم) | ۴۸۱ | ۶۹% |
| سلنیوم (میکروگرم) | ۲.۵ | ۴.۵% |
| روی (میلی‌گرم) | ۳.۱۲ | ۲۸% |
بادام خام یا بوداده بدون نمک بسیار سالم‌تر و مفیدتر است. صدگرم بادام شور ۳۸۶ میلی‌گرم سدیم دارد اما بادام خام فقط ۱ میلی‌گرم سدیم دارد. افراط در مصرف سدیم برای قلب و فشار خون مضر است.
نحوه نگهداری بادام
مغز بادام وقتی درون پوسته است، خواصش را بیشتر حفظ می‌کند. پوسته بادام را بهتر است فقط پیش از مصرف بشکنید. بادام اگر با پوسته خارجیش در جای سرد و خشک نگهداری شود، چندین ماه سالم می‌ماند. اما مغز بادام باید درون ظرفی دربسته و دور از هوا در یخچال نگهداری شود.
هشدار: حساسیت یا آلرژی به بادام
برخی افراد نسبت به بادام حساسیت دارند. نشانه‌های حساسیت به بادام ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. استفراغ، اسهال، شکم‌درد، التهاب لب‌ها، و التهاب گلو و سپس دشوارشدن تنفس و گرفتگی سینه از آن جمله است. لذا افرادی که به آجیل‌ها و از جمله به بادام حساسیت دارند، باید محتاط باشند و یا از آن‌ها بپرهیزند.
مقالات مشابه: خواص میوه‌‌ها، سبزی‌ها و خوراکی‌ها
دیدگاه خود را بنویسید